پرسش:
«در اینکه ذات انسانی به ذات الهی شخص دوم تثلیث اضافه گردیده است شکی نیست. حال سوالی در اینجا بوجود می آید مگر نه اینکه در تثلیث ، ما با سه شخص متفاوت اما هم ذات روبرو هستیم آیا دو شخص دیگر تثلیث یعنی پدر و روح القدس نیز صاحب ذات انسانی گردیده اند یا خیر ؟»
متن بالا پرسشی است از دوست بسیار عزیزی که در ذیل مقاله برساخته ها (قسمت هشتم، جسم پوشیدن) مطرح کرده اند، که به حد بضاعت در آنجا (۱) پاسخ داده شد. لکن بازگفت آن خالی از لطف نخواهد بود(۲).
پاسخ:
در فرمایش شما چند نکته مستتر است. در اینجا پرسشی مطرح است، آیا چیزی می تواند به ذات خدا افزوده گردد؟ البته که نه؛ ذات الهي، هستي محض، هستی مطلق و کاملِ مطلق است و چیزی نمی تواند به آن افزوده گردد؛ نیز فكر و انديشۀ بشر، به كنه ذات او راه ندارد و غیراز این، به جز تحير و سرگرداني يا انحراف و بدعت، بهرۀ ديگري نخواهد داشت؛ توجه شود که جز از طریق پسر که طبیعت انسانی بر خود گرفته، خدا را بر ما آشکار ساخت راهی به خدا نیست (۳)؛ لذا این سخن: " در اینکه ذات انسانی به ذات الهی شخص دوم تثلیث اضافه گردیده است" سخنی است آلوده به شائبه ای از بدعت؛ لکن در مورد ذات یا طبیعت الهی و انسانی باید به آموزۀ اتحاد طبایع (۴) اشاره نمود، "کلمه" خدا در زمانی معین چون یک انسان از مریم عذرا تولد یافت «و کلمه جسم گردید و میان ما ساکن شد» (۵) بدین معنی که پسر خدا ذات کامل انسانی برخود گرفت و در شخص مسیح با ذات انسانی - اتحاد بین کلمه و انسانیت - متحد گردید؛ این اتحاد را اتحاد طبایع گویند. در راز تن گیری، به دیگر سخن، کلمه که همان پسر جاودانۀ خدا و شخص دوم سه گانۀ اقدس است ذات انسانی به خود گرفت و آن را در شخص عیسی با طبیعت الهی متحد ساخت. مسیح، به تمام معنی خدا و به تمام معنی انسان است؛ بنا بر این توسط او انسان ها نجات یافتند. در این مسیر نیز شورای اسقفان کالسدون (۶) به تعریف جدید برای ذات دوگانه مسیح عیسی رسید: «تعلیم ما در باره مسیح واحدی است که هم پسر، هم خداوند و هم تک فرزند [خدا] است، که در دو ذات شناخته شده، بدون التقاط، بدون تغییر و بدون جدایی.»(۷) در خصوص اینکه " پدر و روح القدس نیز صاحب ذات انسانی گردیده اند" باید در نظر آوریم که کلام خدا می فرماید "کلمه جسم گردید"، این بدان معناست که فقط شخص دوم تثلیث جسم گردید و ذات انسانی را بر خود پذیرفت.
--------------------------------
پی نوشت:
۱-ر.ک صفحۀ اینجانب در فیس بوک.
۲- همانجا
۳- ر.ک انجیل یوحنا ۱۸:۱.
Hypostatic union -۴
۵- انجیل یوحنا ترجمه قدیم ۱: ۱۴.
۵- ۴۵۱م.
۶- ر.ک فرهنگ عمومی مسیحی، حق طبع: کانون یوحنای رسول؛ ناشر انتشارات نوین وابسته به کلیسای قدیس آفراهات، حکیم پارسی (کلیسای ایرانیان منچستر) ص ۱۶۸، اتحاد طبایع.